طرح کسبوکار (Business Plan) برای هنرمندان: آنچه هر هنرمندی باید بداند
به عنوان فردی حرفهای که با خلاقیت سر و کار دارد، شاید قبلاً این را شنیده باشید: حتی هنرمندان به یک طرح کسبوکار نیاز دارند!
فعالیت شما به عنوان یک صاحب کسبوکار هنری به آن بستگی دارد که بدانید کِی، چگونه، چه کاری انجام بدهید. شاید حتی لازم باشد فهرستی از آدمهایی که در مورد بعضی کارها به درد شما میخورند دمِ دست آماده داشته باشید.
طرح کسبوکار برای هنرمندان بهویژه به درد آنهایی میخورد که خودشان را برای شرکت در یک نمایش انفرادی یا گروهی، یا یک آرت فر یا حراج آماده میکنند. داشتنِ تمام جزییاتی که یک طرح کسبوکارِ مخصوص هنرمند در یک نقشۀ راه یک جا جمع میکند به آن معناست که شما میتوانید بیشترِ وقتتان را صرف آماده کردن اثر هنریتان کنید به جای آنکه تا دقیقۀ آخر گرفتار جزییات اجراییِ خستهکننده باشید.
برای نوشتن یک طرح کسبوکار چه باید کرد؟ این نوشته با کمک آموزههایی از هنرمندان، گالریدارها، و حرفهایهای هنر در این باره، الگویی فهرستوار و خلاصه ارائه میکند.
یک. بیانیۀ هنریتان را تهیه کنید.
لازمۀ نوشتن طرح کسبوکار برای هنرمندان آن است که به عنوان فردی که سر و کار او با خلاقیت است بنشینید و راجع به آن فکر کنید که کی هستید، چه نوع هنری خلق میکنید، و برای چه کسی هنر خلق میکنید. این موضوع آشنا به نظر میرسد؟ اگر پیش از این بیانیۀ هنریتان را نوشتهاید، در این مرحله یک قدم جلو هستید.
اگر پیش از این هرگز بیانیۀ هنری ننوشتهاید (یا از آخرین باری که نوشتهاید، زمان زیادی گذشته است)، با پرسیدن این سوالهای ساده از خودتان شروع کنید:
- چرا هنرمند شدم؟
- به چه مضمونها یا موضوعهایی در هنرم میپردازم؟
- وقتی مردم با اثر هنری من تعامل میکنند میخواهم چه چیزی را احساس کنند، بفهمند یا تجربه کنند؟
بعد از انجام این تمرین، به احتمال زیاد آن قدر مطالب کافی خواهید داشت که یک پاراگراف ۵ تا ۱۰ جملهای بنویسید تا به شما کمک کند بر روی هدف و ماموریتی که برای خودتان قائل هستید تمرکز کنید، و به شکل موثری با پایگاه اطلاعات مشتریهایتان، همکاران بالقوه، آرت فرها، و … ارتباط برقرار کنید.
دو. هدفهای کسبوکار هنریتان را فهرست کنید.
وقتی بیانیۀ هنریتان را نوشتید، به حرفه و شغلتان به مثابۀ یک کلیت نگاه کنید. شاید ضرورتاً هنوز با هدفهایتان آشنا نباشید، اما یک طرح کسبوکار برای هنرمندان به طور قطع میتواند به شما کمک کند به ایدههای روشنی در این زمینه دست پیدا کنید.
بسیاری از افراد دوست دارند هدفهای بلندمدت و کوتاهمدت داشته باشند تا به آنها کمک کند رشد و توسعۀ کسبوکاری که در افق انتظارهای آنهاست حفظ شود. هدفهایتان را بنویسید، و از این نکات به عنوان نقطههایی برای شروع استفاده کنید:
- به طور ایدهآل چند اثر در ماه مایلید خلق کنید؟
- از حالا تا ۶ ماه آینده مایلید چه تعداد مجموعهدار داشته باشید؟
- یک هدف قابل دسترس برای فهرست مشترکان ایمیل شما چیست؟
در ۵ سال یا ۱۰ سال آینده، یا حتی بیش از آن، خودتان و کسبوکار هنریتان را کجا تصور میکنید؟ هیچوقت برای آرزو کردن و نقشه کشیدن دربارۀ آینده خیلی زود نیست!
سه. دربارۀ رقبایتان تحقیق کنید.
آگاهی از این مسئله که رقبای شما چه کسانی هستند، کنش معمول و استانداردی در هر کسبوکار است – از جمله کسبوکار هنر! تحقیق کنید رقبای شما به عنوان بخشی از فعالیت هنریشان چه میکنند، چگونه خودشان را ارائه میکنند، در رسانههای اجتماعی چگونه حضور دارند، و استراتژیهای بازاریابی آنها از طریق ایمیل چیست، و بسیاری موارد دیگر.
وقتی رقبای خودتان را ارزیابی میکنید، این نکات را به خاطر داشته باشید:
- فعالیت هنری شما چه شباهتی به فعالیت آنها دارد؟
- چگونه آنها در حوزههایی موفق میشوند که شما موفق نیستید؟ برای بهبود و توسعۀ آنچه انجام میدهید چه میتوانید بکنید؟
- شما در چه حوزههای موفق هستید که آنها نیستند؟ چگونه میتوانید به این موفقیتها ادامه دهید تا در صف مقدم هنرمندانی قرار بگیرید که توجه مجموعهدارها را جلب میکنند؟
چهار. سراغ بخش مالیِ طرح کسبوکار هنریتان بروید.
حالا نوبت جنبۀ تکنیکیِ طرح کسبوکار هنریتان است. هزینههای خرید اسباب و لوازم کار هنریتان را چگونه پرداخت میکنید؟ کارهایتان را به چه قیمتی میفروشید؟ اطلاع از جزییات وضعیت مالیتان به شما کمک میکند نه تنها چشمانداز روشنی از تواناییتان در پرداخت صورتحساب هزینههایتان داشته باشید، بلکه به واسطۀ آن فعالیت هنریتان را هم در جهت موفقیت و سودآوری هدایت کنید. وقتی دقیقاً میدانید اجارۀ استودیویتان چه موقع و چگونه پرداخت میشود، میتوانید وقت بیشتری برای کار کردن روی پروژههای هنریتان داشته باشید.
فهرست سادهای از دخل و خرجِ کسبوکار هنریتان تهیه کنید، یا اگر قبلاً این کار را کردهاید، حالا آن را به شکل نوعی اسپرید شیت (spread sheet) در جدولی ساماندهی کنید تا یک جا پیش چشم شما باشند. اینها مواردی هستد که باید در صفحۀ هزینهها و درآمدهایتان فهرست کنید:
- هزینهها – آیا فضای استودیویی اجاره کردهاید؟ هر چند وقت یک بار اسباب و لوازم هنری از قبیل بوم و رنگ و … میخرید، و چقدر بابت آنها هزینه میکنید؟
- تأمین مالی – بسیاری از هنرمندان علاوه بر فعالیت هنریشان، شغل نیمهوقت (یا حتی تماموقت!) دارند. شما فعالیت حرفهایِ هنریتان را چگونه تأمین مالی میکنید؟ آیا درصد ثابتی از درآمد ماهانهتان را صرف فعالیت هنریتان برای خرید اسباب و لوازم هنری، هزینۀ تبلیغات بر روی رسانههای اجتماعی، و غیره میکنید؟
- قیمتگذاری – کارهایتان را چگونه قیمتگذاری میکنید؟
پنج. یک طرح بازاریابی تهیه کنید.
شاید بهترین طرح کسبوکار برای هنرمندان را داشته باشید، اما اگر کسی از شما و کارهای هنریتان خبر نداشته باشد آن طرح به دردتان نمیخورد! یک طرح بازاریابی تهیه کنید تا بتوانید کارهایتان را سر زبانها بیاندازید و خودتان را بشناسانید.
- یک وبسایت راه بیاندازید. وبسایت بهترین جا برای آن است که کارهایتان را به صورت آنلاین نشان دهید.
- بر روی رسانههای اجتماعی صفحۀ مخصوص حرفۀ هنریتان را بسازید. دقیقاً همانجا میتوانید تعامل با دیگر اعضای جامعۀ هنری را شروع کنید.
- راهبرد بازاریابی خودتان از طریق رسانههای اجتماعی را تعیین و نقشهریزی کنید. این بهخصوص زمانی که آماده میشوید در نمایشی کارهایتان را عرضه کنید، به کارتان میآید.
- فهرست ایمیل تماسهای حرفهایتان را تهیه کنید.
شش. نقشۀ فرایند تولید هنریتان را ترسیم کنید.
به عنوان صاحب یک کسبوکار هنری، به خوبی میدانید که فرایند خلق و فروش هنر صرفاً با جلا زدن به یک بوم و کنار گذاشتن آن تمام نمیشود. اینجا چند قدم ساده برای بهینهسازیِ فرایند خلق تا بازاریابیِ آثارتان پیشنهاد میشود:
- کاتالوگ کارهایتان را تهیه کنید. طرفدار اسپریدشیتها نیستید؟ هیچ وقتی بهتر از الان برای ساماندهی نیست. فهرستی از آثاری که تمام میکنید ترتیب بدهید، که شامل عنوان، مواد (مدیوم)، تاریخ شروع و پایان، ابعاد و قیمت آنها باشد. این فهرست میتواند به عنوان مرجعی ساده و سریع به کار معرفی و تبلیغ آثار هنریتان، یا فهرست کردن آنها به صورت آنلاین، و … بیاید.
- از آثارتان عکاسی کنید. نمیتوانید کارتان را بفروشید بدون آن که چیزی داشته باید که مردم آن را ببینند! عکاسی از کارهایتان همچنین به درد بایگانی کردن آنها میخورد. عکسها را به مجموعه آثارتان روی وبسایت اضافه کنید تا به مخاطبهایتان نشان بدهید چه کارهایی انجام دادهاید و چه کارهایی در حال حاضر موجود برای فروش دارید.
- بگذارید طرفدارها و فالوئرهایتان خبردار بشوند. با ایمیل به آنها خبر بدهید، در رسانههای اجتماعی اطلاعرسانی کنید، یا از هر طریق دیگری خبرهای خودتان را منتشر کنید! کارهای شما ارزش دیده شدن دارند، خصوصاً اگر برنامهریزی کردهاید تازهترین کارهایتان را در نمایشی گروهی یا انفرادی، یا در یک آرت فر به تماشا بگذارید.
هفت. طرح فروش کارهایتان را تهیه کنید.
برای فروش آثارتان چگونه برنامهریزی میکنید؟ فروشندگان تثبیتشده در بیشترِ صنایع به شما خواهند گفت که کلید به حداکثر رساندنِ سود در آن است که به رویکردتان تنوع بدهید. و این کار صرفاً با تهیۀ یک طرح کسبوکار برای هنرمندان تمام نمیشود. یک فعالیت مفید آن است که جدیدترین کارهایتان را بعد از تمام شدنشان، و عکاسی و بایگانی کردن آنها، روی همۀ پلتفورمها به اشتراک بگذارید.
سعی کنید کارهایتان را روی این پلتفورمها به اشتراک بگذارید تا دیده شوند و مجموعهدارهای جدید را جذب کنند:
- خبرنامه با ایمیل
- اینستاگرام
- فیسبوک و بازارِ فیسبوک (FB Marketplace)
- پینتِرِست
- و هر پلتفورم فروش آنلاین دیگری که فکر میکنید برای شما مناسب است!
حالا که این الگوی طرح کسبوکار را دارید، دست به کارِ نوشتن طرح خودتان بشوید. متوجه میشوید که ایدهها آسانتر به سراغتان میآیند و از جزییات فنی که زمانی فکر میکردید موقع نوشتن طرح کسبوکار هنریتان موجب تشویش خاطرتان شود، نگران نخواهید شد!